တယ္လီဆက္သြယ္ေရးစနစ္ရဲ႕ အေျခခံတည္ေဆာက္မွဳ႔

တယ္လီဆက္သြယ္ေရးစနစ္ရဲ႕ အေျခခံတည္ေဆာက္မႈအေႀကာင္းကို မတင္ျပခင္ တယ္လီ ဆက္သြယ္ ေရးအေႀကာင္းကို အႀကမ္းဖ်ဥ္း အရင္ဆံုးတင္ျပသြားပါ့မယ္။

တယ္လီဆက္သြယ္ေရး စနစ္
တယ္လီဆက္သြယ္ေရး စနစ္ဆိုသည္မွာ သတ္မွတ္ထား ေသာပံုစံ၌ လွ်ပ္စစ္ ဆက္သြယ္မႈကို ေထာက္ပံ့ ထားေသာ နည္းပညာလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ နည္းလမ္းေပါင္းစံုကို ေခၚသည္။ သတင္းထုတ္လႊင့္ ႏိုင္ေသာ သတင္း အမ်ိဳးအစားမ်ားမွာ တယ္လီဖုန္းျဖင့္ လည္းေကာင္း ၊ ေႀကးနန္းျဖင့္လည္းေကာင္း ၊ သတင္း အခ်က္ အလက္မ်ားကို ေပးပို႕လက္ခံျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း ၊ ဖက္စ္( Fax ) ျဖင့္လည္းေကာင္း ၊ သတင္း စာျဖင့္လည္းေကာင္း ၊ ေရဒီယိုအသံထုတ္လႊင့္မႈ ႏွင့္ ရုပ္ျမင္သံႀကား ထုတ္လႊင့္မႈ တို႕ျဖစ္ႀကသည္။
လွ်ပ္စစ္လိႈင္း ( Electronic signal ) ေတြရဲ႕ ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈႀကားခံနယ္မ်ားမွာ ၀ါယာႀကိဳး ၊ ေရဒီယိုႏွင့္ အလင္းတို႕ ျဖစ္ႀကသည္။ ၀ါယာႀကိ ဳးစနစ္တြင္ ေလလႈိင္းထဲ၌ ဆက္သြယ္ျခင္း ၊ ႀကိ ဳးျဖင့္ဆက္သြယ္ျခင္း ဟူ၍ လည္းေကာင္း ၊ ေရဒီယိုစနစ္တြင္ ေျမျပင္ဆက္သြယ္ေရး ၊ အာကာသဆက္သြယ္ေရး ႏွင့္ ျဂိ ဳလ္တုဆက္သြယ္ေရး ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ အလင္းစနစ္တြင္ (Fiber-Optics) လုိ႔ေခၚတဲ့ ဖန္မွ်င္အလင္းပုိက္ ကိုအသံုးျပဳ၍ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ျဖင့္ အခ်က္အလက္ေပးပို႕ သည့္စနစ္ ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ အျခားေသာနည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳ၍ လည္းေကာင္း စသည္တို႕ျဖစ္ႀကသည္။ ထို႕အျပင္ ေျမျပင္ ဆက္သြယ္မႈစနစ္တြင္ ေရဒီယို ထပ္ဆင့္လႊင့္မႈစနစ္ ( microwave system ) ႏွင့္ လြယ္ကူစြာေရႊ႕ ေျပာင္းႏိုင္ေသာစနစ္ ( mobile system ) ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ ျဂိ ဳလ္တုဆက္သြယ္မႈစနစ္တြင္ အနိမ့္စား ပတ္လမ္း ျဖင့္တည္ရွိေသာ ျဂိ ဳလ္တုဆက္သြယ္ေရး ၊ အျမင့္ဆံုး ပတ္လမ္းတြင္တည္ရွိေသာ
ျဂိဳလ္တုဆက္သြယ္ေရး ႏွင့္ ကမၻာပတ္လမ္းတြင္တည္ရွိေသာ ျဂိဳလ္တု ဆက္သြယ္ေရး ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ ေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ ေသာစနစ္ ( mobile system ) တြင္ ဆယ္လူလာ ( cellular system ) ဆက္သြယ္ေရး ၊ paging system ႏွင့္ trunking system ဟူ၍ လည္းေကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာစနစ္မ်ားျဖင့္ သတင္းေပးပို႕မႈ တြင္ အသံုးျပဳႏိုင္သည္ ။
တယ္လီဆက္သြယ္ေရးစနစ္မ်ား၏တည္ေဆာက္ပုံ
ယခုဆက္လက္ၿပီး တင္ျပမည့္ တယ္လီဆက္သြယ္ေရးစနစ္၏ တည္ေဆာက္ပုံမ်ားမွာ ေအာက္ပါ အတုိင္း ျဖစ္သည္။၎တုိ႔မွာ-
၁။ေရဒီယုိထပ္ဆင့္ထုတ္လြင့္မူစနစ္ (Microwave System)
၂။ၿဂိဳလ္တုဆက္သြယ္ေရးစနစ္ (Satellites Communication System)
၃။ဖန္မွ်င္ကုိအသုံးျပဳ၍ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ျဖင့္ သတင္းေပးပုိ႔သည့္စနစ္ (Fiber-optics Communication Syastem)
၄။ေရြ႕ေျပာင္းဆက္သြယ္ႏုိင္ေသာ စနစ္ (Mobile Communication System) စသည္တုိ႔ ျဖစ္သည္။
၁။ေရဒီယုိထပ္ဆင့္ ထုတ္လႊင့္မူစနစ္(Microwave System)
ေရဒီယုိျဖင့္ သတင္းထုတ္လႊင့္မူ ဆုိသည္မွာ Electronic ဆက္သြယ္ေရးတြင္ ေရဒီယုိလႈိင္းမ်ားကုိ ထပ္ဆင့္ အသံလြင့္ စက္ရုံ(Repeters)မ်ား၏အကူအညီျဖင့္ သတင္းေပးပုိ႔သည့္ စနစ္ျဖစ္သည္။ေရဒီယုိ ထပ္ဆင့္ထုတ္လႊင့္မူ သည္ သတင္းေပးပုိ႔လက္ခံႏုိင္ေသာ အသံလႊင့္ရုံ(Relay Station)မ်ားျဖင့္ၿပီး ၎တြင္ပါဝင္ေသာ အသံလႊင့္ရုံ (Stations)မ်ားမွာ ေနာက္ဆုံး အသံလႊင့္ရုံ(Final Station)၊ ၾကားအသံလႊင့္ရုံ(Retransmitting Station)ႏွင့္ ၾကက္ေျခခတ္ အသံလႊင့္ရုံ (Crossing Station) စသည္တုိ႔ ျဖစ္သည္။၎အသံလႊင့္ရုံ (Station) မ်ားသည္ သတင္း ထုတ္လႊြတ္ႏုိင္ေသာ လႈိင္းမ်ားကုိ အစဥ္လႈိက္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ထပ္ဆင့္ထုတ္လႊင့္ရာ၌ အေကာင္အထည္ေဖာ္သည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ ထပ္ဆင့္ထုတ္လုပ္ရာ၌ သတင္းလက္ခံျခင္း၊ လႈိင္းမ်ားကုိေျဟင္းလဲျခင္း၊ ခ်ဲ႕ျခင္းနွင့္ သတင္း ေပးပုိ႔ျခင္း မ်ား ကုိလုပ္ေဆာင္သည္။ အသံလႊင့္ရုံမ်ား တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုကုိ ဆက္သြယ္ရာ၌ ထုိအသံလႊင့္ ရုံ၏ ေကာင္းကင္ဧရိယာ (Antenna) တုိင္မ်ားအၾကား တုိက္ရုိက္ျမင္ႏုိင္မူရွိရန္ ေနရာခ်ထားရမည္။ ဤကဲ့သုိ႔ ေနရာခ်ထားမူကုိ ထပ္ဆင့္ ထုတ္လႊင့္ႏုိင္မႈ၏ တုိက္ရုိက္ျမင္ႏုိင္စြမ္း ဟုေခၚသည္။
အသံလႊြင့္ရုံ (Station)မ်ားသည္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု အကြာအေဝးမ်ားမွာ ကီလုိမီတာ ၆၀ မွ ၈၀ အတြင္း ရွိရမည္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔အျပင္ ကမာၻ႕ေလထုႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ Troposphere (ကမာၻ႕ေျမ မ်က္ႏွာျပင္ အထက္ ၁၀ ကီလုိ မီတာ ႏွင့္ ၁၂ ကီလုိမီတာ အတြင္းရွိေလထုလႊာ)၊ Stratosphere (ကမာၻ႕ေလထု ကီလုိမီတာ ၅၀ အတြင္း) ႏွင့္ Ionosphere (ကမာၻ႕ေျမျပင္ အထက္ ကီလုိမီတာ ၅၀ မွ ၁၂၀ အတြင္း ရိွ ေလထုလႊာ) စသည္တုိ႔ ဟူ၍ ခြဲျခားထား သည္။ ကီလုိမီတာ ၄၀၀ ႏွင့္ အထက္ကုိ အာကာသ ဆုိင္ရာေနရာ ဟုေခၚသည္။ အသံလႊင့္ရုံမ်ား၏ ဆက္သြယ္မူသည္ အျပန္အလွန္ တည္ရွိေနၿပီး အနိမ့္ဆုံး Troposphere အလႊာ၌ ေရဒီယုိလႈိင္းမ်ား၏ ခ်ဲ႕ျခင္းႏွင့္ အရိပ္ထင္ဟပ္မူကုိ ေရဒီယုိ သတင္းထုတ္လြင့္မူ၌ အသုံးျပဳပါက Troposphere ေရဒီယုိ သတင္းထုတ္လႊင့္မႈ ေခၚသည္။ထုိသုိ႔ သတင္း ထုတ္လႊင့္ရာ၌ အသံလႊင့္ရုံမ်ားသည္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု အကြာအေဝးမွာ ကီလုိမီတာ ၁၅၀ မွ ၇၀၀ အတြင္း ရွိရမည္။ ေနာက္ဆုံး အသံလႊင့္ရုံ(Final station)၏လုပ္ေဆာင္မႈမွာ သီးျခားျဖစ္ေနေသာ လႈိင္း(Signal)မ်ားကုိ သတင္းထုတ္ လြင့္မႈ၌ စုေပါင္း၍ ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ ၾကားခံနယ္အတုိင္း သတင္းေပးပုိ႔ ၿပီး လက္ခံမႈ၌ ၎လႈိင္း(Signal)မ်ားကုိ ခြဲျခား၍ လက္ခံ သူ၏ လိပ္စာအတုိင္း ထုတ္ေပးသည္။ ၾကားအသံလႊင့္ရုံ(Retransmitting station) ၏လုပ္ေဆာင္မႈမွာ သတင္းမ်ားကုိ လက္ခံျခင္း၊ ေျပာင္းလဲျခင္းႏွင့္ခ်ဲ႕ျခင္း မ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္၍ ေနာက္ဆုံး၌ ျပန္လည္ ထုတ္လႊင့္သည္။ ၾကက္ေျခခက္ အသံလႊင့္ရုံ(Crossing Station)၏ လုပ္ေဆာင္မႈမွာ သတင္းမ်ားကုိ ခြဲျခင္းႏွင့္ စုစည္းျခင္းတုိ႔ ျပဳလုပ္၍ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေသာ ေရဒီယုိ ထပ္ဆင့္ထုတ္လႊင့္မႈအတုိင္း ေပးပုိ႔သည္။


၂။ၿဂိဳလ္တုဆက္သြယ္ေရးစနစ္ (Satellite Communication System)
ေရဒီယုိ သတင္းထုတ္လႊင့္မႈတြင္ အာကာသ အသံလႊင့္ရုံ( Cosmic station )ႏွင့္ ၿငိမ္သက္ ၿဂိဳလ္တုမ်ား (သုိ႔) အျခား အာကာသ ႏွင့္ဆုိင္ေတာ့ အရာဝတၳဳမ်ားကုိ အသုံးျပဳၿပီး သတင္းထုတ္လႊင့္ ေသာ စနစ္ကုိ အာကာသႏွင့္ ဆုိင္ေတာ့သတင္းထုတ္လႊင့္မႈ စနစ္ဟုေခၚသည္။ ၿဂိဳလ္တု မွာထပ္ဆင့္ အသံလႊင့္ႏုိင္ေသာ အသံလႊင့္ရုံ (Repeater Station) သုိ႔မဟုတ္ ၿငိမ္သက္ေနေသာ ၿဂိဳလ္တု ရဲ့ အကူအညီျဖင့္ ေျမျပင္ အသံလႊင့္ရုံ မ်ား(Ground station) အၾကား သတင္းထုတ္လႊင့္ ႏုိင္ေသာ လွ်ပ္စစ္ဆက္သြယ္မူကုိ အေကာင္ အထည္ေဖၚေပးသည့္ အာကာသ ႏွင့္ဆုိင္ ေသာ သတင္းထုတ္လႊင့္မႈကုိ ၿဂိဳလ္တု ဆက္သြယ္မႈ စနစ္ဟုေခၚသည္။ ၿဂိဳလ္တု ဆက္သြယ္မႈ စနစ္တြင္ ေျမျပင္ အသံလႊင့္ရုံ (Ground Station) မ်ား၊ အာကာသအသံလႊင့္ရုံ(Cosmic station)မ်ားႏွင့္ ၿဂိဳလ္တု တုိ႔ လုိအပ္ၿပီး ၎ေျမျပင္ အသံလႊင့္ ရုံ မ်ား သည္ ကမာၻ႔ေလထု၏ အေျခခံက်ေသာ အပုိင္င္း(သုိ႔)ေျမမ်က္ႏွာျပင္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ တည္ရွိၿပီး သတင္းထုတ္လႊင့္သည္။ထုိ႔အျပင္ ၎တုိ႔သည္ အာကာသ ႏွင့္ ဆုိင္ေသာ သတင္းထုတ္လႊင့္ပုိ႔ရန္ အတြက္ လည္းရည္ရြယ္သည္။
အာကာသ အသံလႊင့္ရုံသည္ ကမာၻ႔ေလထု၏ အေျခခံက်ေသာ အပုိင္း၏ ကန္႔သတ္မႈတစ္ခု တြင္တည္ရွိၿပီး အာကာသႏွင့္ ဆုိင္ေသာ အရာဝတၳဳတြင္ရွိသည္။ၿဂိဳလ္တုတစ္ခုကုိ အသံုးျပဳရာ၌ မေရြ႕လ်ားႏုိင္ေသာ(သုိ႔) ရွည္လ်ားပတ္လမ္း(Orbit)တြင္တည္ရွိၿပီး ေျမျပင္အသံလႊင့္ရုံ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု သည္ ကီလုိမီတာ ၁၅၀၀ ခန္႔ ကြာေဝး သည္။
ေရဒီယုိထပ္ဆင့္ထုတ္လႊင့္မႈ၏ တုိက္ရုိက္ျမင္ႏုိင္စြမ္းရွိေသာ Troposphere ေရဒီယုိ ထပ္ဆင့္ ထုတ္လႊင့္မႈ စနစ္ ႏွင့္ ၿဂိဳလ္တု ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ (Satellite communication system) မ်ားတြင္ လႈိင္းအကြာအေဝး Decimetre ႏွင့္ Centimetre (10-2) ႏွင့္ ႀကိမ္ႏႈန္း UHF (Ultrahigh Frequencies) အလြန္ျမင့္မားေသာ ႀကိမ္ႏႈန္း ႏွင့္ SHF(Superhigh Frequencies) အထူး ျမင့္မားေသာ ႀကိမ္ႏႈန္းမ်ား အၾကားတြင္ အလုပ္လုပ္ၾကသည္။၎စနစ္ မ်ားတြင္ သတင္းေပးပုိ႔ ႏုိင္စြမ္းျမင့္မားမႈ၊ လုံၿခံဳမႈႏွင့္ စီးပြားေရး စသည္တုိ႔အတြက္ (Manychannel System)ျဖင့္ သတင္းေပးပုိ႔သည့္ ပုံစံကုိသာ လ်ွင္ အသုံးျပဳၾကသည္။
၃။ေရြ႕ေျဟင္းႏုိင္ေသာ ဆက္သြယ္ေရးစနစ္(Mobile Communication System)
ေရြ႕ေျဟင္းႏုိင္ေသာ ေရဒီယုိဆက္သြယ္ေရး (Mobile radio communication) ဆုိသည္မွာ ေရြ႕ေျဟင္းႏုိင္ ေသာ အရာဝတၳဳမ်ားအၾကား ေရဒီယုိ သတင္း ထုတ္လႊင့္မူ စနစ္ျဖစ္ၿပီး ၎ အရာဝတၳဳမ်ား တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု ခ်ိတ္ ဆက္ဖုိ႔ ရန္ အေျခခံ အသံလႊင့္ရုံ(Basics Station) မ်ားပါဝင္ရမည္။Mobile ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ကုိ ေအာက္ပါ အတုိင္း ခြဲျခားႏုိင္သည္။
၁။PMR(Professional Mobile Radio)
၂။Radio paging System
၃။ႀကိဳးမဲ့တယ္လီဖုန္းစနစ္(Wireless Telephone System) ႏွင့္
၄။ဆယ္လူလာစနစ္(Cellular System) တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။
Mobile ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ကုိ အသုံးျပဳရာတြင္ အေျခခံအသံလႊင့္ရုံ (Basics Station)၊ Mobile အသံ လႊင့္ရုံ(Mobile Station)၊Switching Centre ႏွင့္ အသုံးျပဳသူမ်ား၏ တယ္လီဖုန္း ကြန္ရက္ (Telephone Network) တုိ႔ ပါဝင္သည္။
PMR(Professional Mobile Radio) တြင္ အလယ္ဗဟုိမွ ျဖာထြက္ေနေသာ ကြန္ရက္ ပုံစံရွိၿပီး တယ္လီဖုန္း အသံလႊင့္ရုံ အသုံးျပဳသူႏွင့္ Mobile အသုံးျပဳသူတုိ႔၏ ခ်ိတ္ဆက္ထား မႈျဖင့္ ေထာက္ပံ့ ထားေသာ စနစ္ကုိ PAMR (Public Access Mobile Radio) စနစ္ ဟုေခၚသည္။ PMR ႏွင့္ PAMR စနစ္ ၂ ခု ေပါင္းထားျခင္းကုိ Tranking System ဟုေခၚသည္။Trank ဆုိသည္မွာ Channel မ်ား၏ ေယဘုယ် ခြဲျခားထားေသာ လႈိင္းမ်ားကုိ အသုံးျပဳသူမ်ား ၏ တူညီစြာ လကၡံမႈ နည္းလမ္း ျဖစ္ၿပီး ၎၌ တိက်ေသာ Channel မ်ားကုိ ဆက္သြယ္မူ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ တုိင္း အတြက္ အေသ တပ္ဆင္ အသုံးျပဳရသည္။
Radio Paging System ဆုိသည္မွာ ဝန္ေဆာင္မႈ ေပးႏုိင္ေသာ ေဒသ၌ တစ္ဖက္တည္းေသာ ႀကိဳးမဲ့ သတင္း ထုတ္လႊင့္မႈျဖင့္ ေထာင့္ပံ့ထားေသာ ေရဒီယုိ ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္း ကုိေခၚသည္။ ၎စနစ္၏ ေကာင္းက်ဳိး မ်ားမွာ အျပန္အလွန္ လုပ္ေဆာင္မႈစြမ္းအားျဖင့္ ဝန္ေဆာင္မႈ ကုိ က်ယ္ျပန္႔ေသာ နယ္ပယ္အထိ ေပးႏုိင္ျခင္း၊ ေစ်းႏႈန္းသက္သာျခင္း၊ ရုိးရွင္းစြာသတင္းေပးပုိ႔ႏုိင္ျခင္း ႏွင့္သက္သာေခ်ာင္ခ်ိစြာ အသုံးျပဳ ႏုိင္ျခင္းတုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။
ေရြ႕ေျဟင္းႏုိင္ေသာ ေရဒီယုိ ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ကုိ ဆယ္လူလာစနစ္ (Cellular System) ဟုေခၚသည္။ ဆယ္လူလာ စနစ္တြင္ ျခင္းေတာင္းတုိင္း၏ အလယ္ဗဟုိ၌ အေျခခံ အသံလႊင့္ရုံ (Basics Station)တည္ရွိၿပီး ၎ တုိ႔သည္ ေရြ႕ေျဟင္းႏုိင္ေသာ အသံလႊင့္ရုံ (Mobile Station)အျဖင့္ ဝန္ေဆာင္မႈ ေပးသည္။ထုိ အသံလႊင့္ရုံ သည္ ေရဒီယုိတယ္လီဖုန္း ကိရိယာပင္ျဖစ္သည္။ အျခားေသာ ဆက္သြယ္ေရး စနစ္မ်ား၏ အေျခခံတည္ေဆာက္မႈမ်ားမွာလည္း ကြားျခားမႈမရွိေပ။
ထို႕အျပင္ က်န္ရွိေနေသးေသာ Mobile ဆက္သြယ္ေရးစနစ္၏ အမ်ိဳးအစားမ်ားမွာ FDMA ( Frequency Division Multiple Access ) စနစ္ ၊ TDMA ( Time Division Multiple Access ) စနစ္ ႏွင့္ CDMA ( Code Division Multiple Access ) စနစ္မ်ား၏ အေျခခံတည္ေဆာက္မႈ အေႀကာင္း ၊ တယ္လီဖုန္း ဆက္သြယ္ေရး စနစ္ ႏွင့္ ၀ါယာႀကိဳးဆက္သြယ္ေရး စနစ္ ၊ ဒီဂ်စ္တယ္ စနစ္ကို အသံုးျပဳျပီး သတင္း ေပးပို႕ေသာ စနစ္မ်ား၏ အေျခခံတည္ေဆာက္မႈအေႀကာင္း ၊ သတင္း ေပးပို႕ဆက္သြယ္မႈစနစ္ မ်ား၏ အေျခခံတည္ေဆာက္မႈမ်ားအေႀကာင္း ၊ ကြန္ရက္ ( Network ) တည္ေဆာက္မႈ ပံုစံမ်ားအေႀကာင္း စသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ တည္ေဆာက္မႈမ်ားလည္း ရွိေသးသည္။ ထိုကဲ့သို႕ေသာတည္ေဆာက္မႈမ်ားသည္ သတင္းေပးပို႕ ဆက္သြယ္ႏိုင္ေသာ တယ္လီ ဆက္သြယ္ ေရးစနစ္ရွိ System မ်ား၏ အေျခခံ တည္ေဆာက္မႈမ်ားသာ ျဖစ္ေပသည္။