အႏ်ဳျမဴဆိုသည္မွာ

“အႏ်ဳျမဴ’’ ဟူေသာ စကားလံုးသည္လူတိုင္း ၾကားဖူးသည္ဟုဆိုလ်င္ မွားမည္မထင္ပါ။အသက္ (၉၀) ေက်ာ္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားမွစၿပီး ေက်ာင္းေနအရြယ္ကေလးအထိ ယဥ္ပါးခဲ႔ေသာေ၀ါဟာရ တစ္ခုုျဖစ္ေလသည္။ သို႔ေသာ္ သူတို႔ေတြ သိထားၾကသည္မွာ အႏုျမဴဆိုလ်င္ ဗံုးတလံုုးကိုသာ ေျပးၿပီးျမင္ ေယာင္ေနၾကသည္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ဟီရိုရွီးမားႏွင့္ နာကာစကီၿမိဳ႕ကိုလည္း သတိရ ေနၾကမည္။ ထိုဗံုးႏွစ္လံုးေၾကာင့္ ကမာၻတစ္၀န္္းလံုး လွုည္းေနေလွေအာင္း ျမင္းေဇာင္းမက်န္ အႏ်ဳျမဴ ကိုသိခဲ႔ၾကေလ သည္။ ကြ်န္ေတာ္တို ့ ျမန္မာေတြလည္း လူတိုင္းသိၾကပါသည္။ လူဦးေရ သန္းေပါင္းမ်ားစြာကို မိနစ္ပို္င္းအတြင္းျပာ ျဖစ္ေစႏိုင္ျပီး မ်ိဳးရိုးဗီဇကိုပါ ပ်က္စီးေစေၾကာင္း သိေနၾကသည္။


အႏ်ဳျမဴဟုဆိုလိုက္လ်င္ ေလာကဓာတ္ဆရာႀကီး အိုင္စတိုင္းကိုလည္း သိေနၾကပါသည္။ သူ ၏အလြန္ နာမည္ႀကီးေသာ (E=mc²) စြမ္းအင္ညီမၽွျခင္းကိ္ုလည္း သိပၸံေက်ာင္းသားတိိုင္း ၾကားဖူးၾကပါသည္။ ျမန္မာႏို္င္ငံႏွင့္ အႏ်ဳျမဴ (အိုင္စတိုင္း)အေၾကာင္းကို ပထမဆံုး စတင္မိတ္ဆက္ ေပးသူမွာ သတင္းစာဆရာႀကီး ဒီဒုတ္-ဦးဘခ်ိဳ ျဖစ္သည္။ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္တြင္ အခန္းဆက္ေရးသားခဲ့သည္။ ဦးဘခ်ိဳျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားကို သိပၸြံဗဟုသုတ အလို႔ငွာ ျမန္မာ ဘာသာျဖင့္ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ထိ္ုအခ်ိန္ ကစိတ္၀င္းစားသူ အလြန္ နည္းလွ၏။ ကမာၻတစ္၀န္း လံုုးတြင္ အိုင္စတိုင္း၏ နိယာမမ်ားကို အုတ္ေအာ္ ေသာင္းနင္းျဖင့္ စိတ္ပါ၀င္စားစြာ ျငင္းခံုေနခ်ိန္ျဖစ္ေသာ္လည္း ဂ်ပန္ ႏိုင္ငံကိုအႏ်ဳျမဴဗံုျဖင္႔ႀကဲ ခ်လိုက္ၿပီး ဒုတိယကမာၻစစ္ကိို အဆံုးသတ္ လိုက္ေတာ့မွ ျမန္မာမ်ားမွာက်ီးလန္ ့အစာစား အႏ်ဳျမဴအေၾကာင္းကိုသိ ရွိခဲ ့ ရေလသည္။ ထိုေၾကာင့္ အႏ်ဳျမဴကို ယမမင္း ကဲ့သို ့ ေၾကာက္ရြံေနၾကဆဲျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္အေမရိကန္- ဆိုဗီယက္စစ္ေအးတိုက္ပြဲတြင္လည္းအႏ်ဳျမဴ အားၿပိဳင္မႈမ်ားျဖစ္ပြား ခဲ႔သည္။ ယေန႔ခ်ိန္ထိအႏ်ဳျမဴလက္နက္ဆန္းမ်ား အၿပိဳင္အဆိုင္ တပ္ဆင္ေနၾကဆဲျဖစ္သည္။ လူညြန္႔တံုးေစႏို္င္ေသာ အႏ်ဳျမဴကို လူအမ်ားက ေၾကာက္ရြံေနၾကသည္မွုာ မထူးဆန္းပါ။ သို႔ေသာ္အႏ်ဳုျမဴသည္လူတို႔၏အက်ိဳး¬စီးပြါးကို မ်ားစြာအေထာက္ အကူ ျပဳလ်က္ရွိသည္။ စြမ္းအင္လိုအပ္မႈ ျပသနာကိုေျဖရွင္း ေပးႏိုင္မည့္စြမ္းအင္ရတနာသိုက္ႀကီး လည္းျဖစ္သည္။ အႏ်ဳျမဴသည္ ကမာၻ ့လူသားမ်ားအတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ေနေသာအခ်ိ္န္ ေရာက္ေလၿပီ။ ေခတ္မွီတိုးတက္ေသာႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္ရာတြင္ အႏ်ဳျမဴသည္ အေရးႀကီးေသာအခန္းမွ ပါ၀င္လ်က္ရွိေနသည္။
ယခင္က လ်ွပ္စစ္ဓာတ္ထုတ္ေပးေသာ ဒိိုင္နမိုမ်ားကို ေရေႏြးေငြ႕ အင္ဂ်င္စက္မ်ားျဖင့္ လည္ပတ္ေစခဲ့ သည္။ ေလာင္စာကုိ ေက်ာက္မီးေသြးျဖင္႔ အသံုးျပဳသည္္။ သို႔ေသာ္ ေက်ာက္မီးေသြးသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လိုသေလာက္ ထုတ္ယူရန္ မရရွိနိုင္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ဓာတ္ဆီီ (ဒီဇယ္) ျဖင္ ့ေမာင္းေသာ အင္ဂ်င္စက္မ်ား အသံုးျပဳ ၾကသည္။ ေရနံႏွင္႔သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔သည္လူတို႔ လိုအပ္သေလာက္ ထုတ္လုပ္ မရရွိနိုင္ေတာ့ေပ။ စြမ္းအင္ လိ္ုအပ္မႈျပသနာသည္ ကမာၻအရပ္ရပ္တြင္ တေန႔တျခားၾကီးမားက်ယ္ျပန္ ့ လာသည္။ ထို႔ေနာက္တြင္ကုန္က်စရိတ္ သက္သာရန္ေရစီးအားျဖင္႔ တာဘိုင္ဒလက္မ်ားကို လည္ပတ္ ေစၿပီးလ်ွပ္စစ္ဓာတ္ကိုထုတ္ယူသံုးစြဲၾကသည္။ သို႔ရာတြင္လိုအပ္ေသာေရ စီးအားႏွင္႔ ေရထုထည္ကိုေနရာ ေဒသမေရြးရရွိရန္မွုာ မလြယ္ကူလွေပ။
ထိုကဲ့သို႔လ်ွပ္စစ္ဓာတ္ ထုတ္ယူေသာ ဒို္င္နမိုမ်ားကို အႏ်ဳျမဴစြမ္းအားျဖင့္လည္ပတ္္နိုင္သည္။ အသံုးျပဳပံုမွာ အလြန္ရိုးရွင္းလွေပသည္။ အႏ်ဳျမဴဓာတ္ေပါက္ကြဲေသာအခါ အပူစြမ္းအင္ကိိုရရွိသည္။ ရရွိလာေသာ အပူစြမ္းအင္ကို ေရေႏြးေငြ႔ဘိြဳင္လာအိုးမ်ားတြင္ တပ္ဆင္အသံုးျပဳလိုက္ျခင္းျဖင့္ ဒိုင္နမိုမ်ားကို လည္ပတ္ေစႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ အႏ်ဳျမဴ ေလာင္စာကို အသံုးခ်ျခင္းျဖင္႔ စြမ္းအင္ကိုလိုသေလာက္ထုတ္ယူ နိုင္ျပီးကုန္ၾကမ္း အတြက္ရင္ႏွီးမႈမွာ အျခားစြမ္းအင္ ရင္းျမစ္မ်ားႏွင့္ ႏို္င္းယွဥ္လ်င္အလြန္သက္သာသည္ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အႏ်ဳျမဴစြမ္းအင္ ကုန္ၾကမ္းအျဖစ္ ယူေရနီယံ သတၱဳမ်ားေပါမ်ား ၾကြယ္၀လွသည္။ အႏ်ဳျမဴ စြမ္းအင္သည္ဘိုးဘိုးေအာင္ သိဒၶိ္ျပီးသကဲ့သို႔ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ဆတိုးပြါးတတ္ ေသာေၾကာင့္ စြမ္းအင္အလံု အေလာက္ရရွိႏိုင္ေပမည္။ ထိုကဲ့သို႔အႏ်ဳျမဴ စြမ္းအင္ရရွိရန္မွာ သိပၸံ အတတ္ပညာမ်ား တတ္ေျမာက္ထား ရမည္။
အႏ်ဳျမဴဓာတ္ေရာင္ျခည္က ေဆးသိပၸံသုေသသနႏွင့္ ေဆး၀ါးကုသရာတြင္ လည္းက်ယ္ျပန္႔ စြာအသံုးျပဳ လာၾကသည္။ ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ား ေရာဂါရွာေဖြျခင္းတြင္ လည္းအသံုးျပဳႏိုင္သည္။ ကင္ဆာေရာဂါ ကို ကုသရာတြင္ (X-ray-hard) အိတ္စ္ေရး ဟုေခၚေသာလ်ွပ္စစ္ေရာင္ျခည္ကုထံုးျဖင့္အသံုးခ်ခဲ႔ ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ X-ray ေရာင္ျခည္ ကုထံုးသည္ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားကို သာမက အနီးတ၀ိုက္ရွိပံု မွန္ဆဲလ္တစ္ရႈး မ်ားကို ေသေစႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိ ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကင္ဆာေရာဂါ ဓာတ္ကင္ကုသ သူမ်ားတြင္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ျခင္းႏွင့့္ ေရာဂါဖိစီးျခင္း ေ၀ဒနာကို ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးခံစားၾကရသည္။ ထိုေႀကာင္႔ အႏ်ဳျမဴ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ တမ်ိဳးျဖစ္ေသာနယူထြန္္(Neutron-therapy) ကုထံုးျဖင္႔အစားထိုးအသံုး ျပဳလာၾကသည္။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္မရွိေသာ အႏ်ဳျမဴတမ်ိဳးနယူထြန္သည္ ကင္ဆာဆဲလ္ မ်ားကိုသာ ေသေစၿပီး ပုံမွန္ဆဲလ္ တစ္ရႈးမ်ားကို အႏၱရာယ္မျဖစ္ေစႏို္င္ေပ။ထိုေၾကာင္႔ အႏ်ဳျမဴသည္ သက္ရွိလူသားမ်ား ကိုဆက္လက္ ရွင္သန္ႏိုင္ရန္ ေဆး၀ါး ေကာင္းတလက္ ျဖစ္လာၾကာင္းေတြ ့ရပါသည္။
ႏွစ္သန္းေပါင္းမ်ားစြာက သက္ရွိသတၱ၀ါမ်ား၏ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ားကို တူးေဖၚေတြ႔ရွိ ေသာအခါ ၄င္းတို႔ အသက္ရွင္ေနထိုင္ခဲ့သည့္ အခ်ိန္ကာလကိုတြက္ခ်က္ေဖၚထုတ္္ရာတြင္ အႏ်ဳျမဴေရာင္ ျခည္ျဖင့္ အသံုးျပဳ ၾကသည္။ ထိုကဲ့သို႔အႏ်ဳျမဴေရာင္ျခည္အသံုးျပဳျခင္းကိုု (Carbon-dating) ဟုေခၚသည္။ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ႒ာနတြင္တူးေဖာ္ေတြ ့ရွိရသည္မ်ားကို အႏ်ဳျမဴေရာင္ျခည္ျဖင့္ စမ္းသပ္ေဖၚ ထုတ္ျခင္းသည္ လြယ္ကူ ဆံုးႏွင္႔တိက် ေသခ်ာဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာေတြ ့ရွိရသည္။ ဘူမိေဗဒလုပ္ ငန္းတြင္လည္း သတၱဳေၾကာမ်ား ရွာေဖြျခင္းကို အႏ်ဳျမဴဓာတ္ ေရာင္ျခည္ျဖင့္ (neutron-activation method) ေသခ်ာတိက်စြာ စမ္းသပ္ရွာေဖြႏိုင္သည္။
စက္ရံုအလုပ္ရံုမ်ားတြင္သတၳဳ အရည္က်ိဳျခင္းႏွင္႔ ကုန္ပစၥည္းမ်ား၏ အရည္အေသြးကို စစ္ေဆးေဖၚထုတ္ ရာတြင္ အႏုျမဴဓာတ္ေရာင္ျခည္နည္းကို (neutron-activation method) အသံုးျပဳၾကရ ေပသည္။ ထို႔ျပင္ဓာတုေဗဒ လုပ္ငန္းတြင္ျဒပ္စင္မ်ား စမ္းသပ္ရွာေဖြေသာအခါ အႏ်ဳျမဴဓာတ္ေရာင္ ျခည္ကို အသံုးျပဳၾကရေပသည္။ စားေသာက္ ကုန္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပိုးမႊားမ်ားသန္႔စင္ရာတြင္လည္း အႏ်ဳျမဴေရာင္ ျခည္ျဖင့္္အသံုးျပဳေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။ အႏ်ဳျမဴ ေရာင္ျခည္သည္္လူသား အက်ိဳးျပဳလုပ္ငန္းမ်ားတြင္အလြန္ အသံုး၀င္ေသာ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ တမ်ိဳးျဖစ္ေပသည္။
အႏ်ဳျမဴဟူေသာေ၀ါဟာရကိုျမန္မာလိုဖြင္႔ဆိုရေသာ္(အႏ်ဳ=အလြန္ေသးငယ္ေသာျမဴ =အမႈန္ အလြန္ ေသးငယ္ေသာအမႈန္ဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။ ၄င္းအမႈန္ကိုသာမန္မ်က္စိျဖင့္မျမင္ႏိုင္ပါ။ အာရံုငါးပါး ျဖင့္လည္း ခံစားသိျမင္၍ မရပါ။ မိုက္ခရိုစကုတ္ဟုေခၚေသာ အလြန္အားေကာင္းသည့္ မွန္ဘီလူး ျဖင့္လည္းစမ္းသပ္ၾကည့္ရႈမရပါ။ သို႔ေသာ္ အႏ်ဳျမဴအမႈန္သည္ တစ္ေလာကလံုးရွိ သက္ရွိ သတၱ၀ါမ်ားကို မ်ိဴးတံုးေစ ႏိုင္သည္။ သက္ရွိလူသားမ်ား၏ ဘ၀လိုအပ္မႈမ်ားကို ျဖည့္ ဆည္းေပးႏိုင္ေသာေစတမန္ နတ္တပါးလည္းျဖစ္ေနသည္။ အမွန္တကယ္ စဥ္းစားၾကည့္ လ်င္အႏ်ဳျမဴကို သက္ရွိလူသားမ်ားက ရွာေဖြ ေတြ႔ရွိခဲ႔ၾကသည္။ အႏ ၱရာယ္ျဖစ္ေစႏို္င္ေအာင္လည္း ျပဳလုပ္ခ႔႔ဲ ၾကသည္။ လူကိုအကိ်ဳးျပဳႏိုင္ေအာင္ လည္း တီထြင္ခဲ့ ၾကၿပီ။ အႏ်ဳျမဴသည္ သဘာ၀ အတိုင္း ရွိေနၿပီး အသံုးခ် သူမ်ုား၏ လက္တြင္ ပံုစံအမိိ်ဳးမိ္်ဳးျဖင့္ ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲသြားသည္။ လူသားအက်ိဳးျပဳလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အသံုးခ် လ်င္ဘယ္ဘယ္မွာ ေၾကာက္လန္႔စရာရွိေတာ့မည္နည္း။ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ သာမာန္မ်က္စိျဖင္႔မျမင္ႏိုင္ေသာ အႏ်ဳ ျမဴကိုပညာမ်က္စိျဖင္႔ ျမင္ႏို္င္္ရန္ ႀကိဳးစားၾကမည္ျဖစ္သည္။ အႏ်ဳျမဴ လက္နက္ထုတ္လုပ္ျခင္းကိုဆန္႔၍ အႏ်ဳျမဴစြမ္းအင္ ထုတ္လုပ္ျပီး တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရး အတြက္ႀကိဳးစား ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္ျဖစ္သည္။
သိ္ု႔ေသာ္ ကိုင္တြယ္အသံုးမခ်တတ္လ်င္ အသက္အႏၱရာယ္ႀကီးမားေပသည္။ ေခတ္မွီစက္ကိ ရိယာမ်ားျဖင့္ စနစ္တက်ကိုင္တြယ္ အသံုးခ်ႏိုင္ရန္ အေရးႀကီးသည္။ ခက္ခဲနက္နဲေေသာ နည္းပညာမ်ား ကိုလည္း သင္ယူ တတ္ေျမာက္ ထားရမည္ျဖစ္သည္။ သို ့မွသာေဘးမသီရန္မခဘဲ လူသားအက်ိဳးျပဳ လုပ္ငန္းမ်ားကို ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ေပေတာ့မည္။ အႏ်ဳျမဴဟူေသာ အသံၾကားလ်င္ ဗံုးတလံုးကဲ့သို႔ ေၾကာက္ရြံ႕ေနသူမ်ား၊ အႏ်ဳျမဴ နည္းပညာမ်ားကို သင္ယူတတ္ေျမာက္ရန္ ေၾကာက္ရြံေနသူမ်ားသည္မိုး ၿပိဳမွာကို ေၾကာက္တတ္ေသာ ယုန္သူငယ္ေလး ကဲ႔သို႔ရွိေခ်ျပီ။ ထိုကဲ့သို႔ ေၾကာက္ရြံေနပါက အဘယ္မွာ တိုးတက္ဖြံၿဖိဳးမႈ ရရွိႏိုင္ေတာ႔မည္နည္း။
ယခုေရးသားခဲ့ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ အႏ်ဳျမဴအေၾကာင္းကို မသိေသးေသာသူ မ်ားအတြက္ ဗဟုသုတအလို႔ငွာ ေရးသားျခင္းျဖစ္သည္။ အနည္းငယ္သင္ယူ တတ္ေျမာက္ထား သူတို႔အတြက္ကားအလံုးစံု သိရွိၿပီးျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ အႏ်ဳျမဴအေၾကာင္း မိတ္ဆက္တင္ျပျခင္းသာ ျဖစ္သည္။